Πέρασε στην Ιστορία ο Ούγκο Τσάβες. Ο πρόεδρος της Βενεζουέλας θα κατοικεί από εδώ και πέρα στον κόσμο των θρύλων. Για γενιές και γενιές στις φτωχές λαϊκές οικογένειες οι μεγαλύτεροι θα διηγούνται στους νεότερους πώς ήταν η χώρα όταν κυβερνούσε ο «πρόεδρος των φτωχών».
 |
| Του Γ. ΔΕΛΑΣΤΙΚ* |
Τότε που εκατομμύρια φτωχοί εργάτες και αγρότες της Βενεζουέλας απόκτησαν για πρώτη φορά στη ζωή τους τη δυνατότητα να επισκεφθούν γιατρό, τότε που εκατοντάδες χιλιάδες Βενεζουελάνοι μπήκαν σε διαμέρισμα φεύγοντας από τις καλύβες και τις παράγκες, τότε που εκατομμύρια φτωχοί έμαθαν να γράφουν και να διαβάζουν καθώς ο Τσάβες έστειλε 250.000 (!) δασκάλους και φοιτητές να μάθουν γράμματα στους απόκληρους της κοινωνίας...
Τον Τσάβες δεν τον κλαίνε όμως μόνο εκατομμύρια κάτοικοι της Βενεζουέλας. Τον κλαίνε και πολλές πολλές δεκάδες εκατομμύρια άνθρωποι πρώτα πρώτα σε ολόκληρη τη Νότιο Αμερική, σε όλη τη Λατινική Αμερική. Ο λόγος του λατινοαμερικάνικου θρήνου είναι ότι ο Ούγκο Τσάβες επέδρασε καταλυτικά με την πολιτική που άσκησε στην αλλαγή του πολιτικού προσανατολισμού σχεδόν όλων των χωρών της Νοτίου Αμερικής σε προοδευτική κατεύθυνση. Οπως ο Φιντέλ Κάστρο και η κουβανική επανάσταση σφράγισαν τις συνειδήσεις των Λατινοαμερικανών τις δεκαετίες του 1960 και του 1970, έτσι και ο Ούγκο Τσάβες άφησε βαριά τη σφραγίδα του στη Νότιο ιδίως Αμερική κατά τη δεκαετία και πλέον από το έτος 2000 μέχρι σήμερα.
Η Βενεζουέλα δεν είναι ούτε μια πολύ μικρή χώρα, καθώς ο πληθυσμός της ανέρχεται σε περίπου 28 εκατομμύρια, ούτε μια χώρα χωρίς οικονομικές δυνατότητες, καθώς τα πετρέλαιά της αποφέρουν έσοδα πολλών δισεκατομμυρίων δολαρίων κάθε χρόνο. Εθνικοποιώντας τα πετρέλαια και αξιοποιώντας τα έσοδα από την πώλησή τους πρωτίστως για τη μαζική βελτίωση του επιπέδου ζωής των Βενεζουελάνων και δη των φτωχότερων κοινωνικών στρωμάτων και δευτερευόντως για να βοηθήσει προοδευτικά καθεστώτα φτωχών λατινοαμερικανικών χωρών, ο Τσάβες αναδείχθηκε στην αδιαφιλονίκητη ηγετική φυσιογνωμία της Λατινικής Αμερικής αυτή την πρώτη δεκαετία του 21ου αιώνα.
Ο Τσάβες είναι αυτός που έσωσε οικονομικά την Κούβα. Χωρίς τον Τσάβες είναι άκρως αμφίβολο αν θα μπορούσαν να νικήσουν στις εκλογές ο Μοράλες στη Βολιβία και ο Κορέα στον Ισημερινό. Δεν εννοούμε ότι ο Τσάβες τους στήριξε οικονομικά και επικράτησαν. Πέραν του ότι και αυτή η παράμετρος σίγουρα υπήρξε, το καθοριστικό στοιχείο της επιρροής του Τσάβες στη Λατινική Αμερική ήταν το ιδεολογικό και πολιτικό παράδειγμά του: ένας φτωχός μιγάς όχι μόνο έγινε πρόεδρος, αλλά και έγινε πρόεδρος συντρίβοντας τη λυσσώδη αντίσταση της απίστευτα διεφθαρμένης αλλά και ισχυρότατης αστικής τάξης της Βενεζουέλας, αρπάζοντάς της τα πετρέλαια και μοιράζοντας τα κέρδη από την εκμετάλλευσή τους στον λαό.
Σαν να μην έφτανε αυτό, ο Τσάβες τόλμησε να σηκώσει κεφάλι εναντίον των ΗΠΑ, να αποκρούσει το πραξικόπημα που οργάνωσε η Ουάσιγκτον από κοινού με το κατεστημένο της Βενεζουέλας στις 12 Απριλίου 2002, να αποκαλεί δημοσίως «Χίτλερ» τον πρόεδρο των ΗΠΑ Τζορτζ Μπους και «φασίστα» τον δεξιό Ισπανό πρωθυπουργό Χοσέ Μαρία Αθνάρ. Αυτό είναι που έδωσε κουράγιο και αυτοπεποίθηση στους λαούς της Νοτίου Αμερικής. Υπό το πρίσμα αυτό ο Τσάβες και η πολιτική του επέδρασαν στη μετατόπιση προς τα κεντροαριστερά και των δύο «γιγάντων» του νότιου τμήματος της αμερικανικής ηπείρου - της Βραζιλίας των 200 εκατομμυρίων ανθρώπων και της κατεξοχήν «ευρωπαϊκής» Αργεντινής με τα 42 εκατομμύρια κατοίκους.
Ο χαμός του Τσάβες συνιστά σοβαρότατο πλήγμα για τις προοδευτικές κυβερνήσεις της Λατινικής Αμερικής. Το κενό που αφήνει είναι άκρως δυσαναπλήρωτο. Ο θάνατός του θα σημάνει την έναρξη μιας τεράστιας αντεπίθεσης των ΗΠΑ να εξανδραποδίσουν εκ νέου σε απόλυτο βαθμό τα κράτη της Νοτίου Αμερικής και να εξαλείψουν από προσώπου γης κάθε προοδευτική ή ακόμη και ψευτοπροοδευτική κυβέρνηση του δυτικού ημισφαιρίου.
Οι μηχανισμοί εξουσίας της Ουάσιγκτον θα κινητοποιήσουν στο έπακρο τις αστικές τάξεις όλων των λατινοαμερικανικών χωρών, οι οποίες, άλλωστε έχουν πρωτίστως και ίδιον συμφέρον, προκειμένου να σαρώσουν κάθε κοινωνική ή οικονομική κατάκτηση που αμφισβητεί εμπράκτως έστω και κατ' ελάχιστον την κρατούσα «τάξη πραγμάτων». Η πρώτη μάχη για την αντιδραστικοποίηση θα δοθεί βεβαίως στη Βενεζουέλα, αλλά δεν θα περιοριστεί μόνο εκεί. Θα γενικευθεί σε όλη την ήπειρο. Μπορεί εμείς στην Ευρώπη να υποφέρουμε από την πολιτική του Βερολίνου και ως εκ τούτου να έχουμε στο στόχαστρο τη Γερμανία, αλλά μόνο οι αφελείς ή οι υπηρετούντες ιδιοτελείς σκοπούς ξεχνούν πόσο εχθρική προς τους λαούς είναι η πολιτική των ΗΠΑ.
*Δημοσιεύθηκε στο "ΕΘΝΟΣ" την Πέμπτη 7 Μαρτίου 2013
Τον Τσάβες δεν τον κλαίνε όμως μόνο εκατομμύρια κάτοικοι της Βενεζουέλας. Τον κλαίνε και πολλές πολλές δεκάδες εκατομμύρια άνθρωποι πρώτα πρώτα σε ολόκληρη τη Νότιο Αμερική, σε όλη τη Λατινική Αμερική. Ο λόγος του λατινοαμερικάνικου θρήνου είναι ότι ο Ούγκο Τσάβες επέδρασε καταλυτικά με την πολιτική που άσκησε στην αλλαγή του πολιτικού προσανατολισμού σχεδόν όλων των χωρών της Νοτίου Αμερικής σε προοδευτική κατεύθυνση. Οπως ο Φιντέλ Κάστρο και η κουβανική επανάσταση σφράγισαν τις συνειδήσεις των Λατινοαμερικανών τις δεκαετίες του 1960 και του 1970, έτσι και ο Ούγκο Τσάβες άφησε βαριά τη σφραγίδα του στη Νότιο ιδίως Αμερική κατά τη δεκαετία και πλέον από το έτος 2000 μέχρι σήμερα.
Η Βενεζουέλα δεν είναι ούτε μια πολύ μικρή χώρα, καθώς ο πληθυσμός της ανέρχεται σε περίπου 28 εκατομμύρια, ούτε μια χώρα χωρίς οικονομικές δυνατότητες, καθώς τα πετρέλαιά της αποφέρουν έσοδα πολλών δισεκατομμυρίων δολαρίων κάθε χρόνο. Εθνικοποιώντας τα πετρέλαια και αξιοποιώντας τα έσοδα από την πώλησή τους πρωτίστως για τη μαζική βελτίωση του επιπέδου ζωής των Βενεζουελάνων και δη των φτωχότερων κοινωνικών στρωμάτων και δευτερευόντως για να βοηθήσει προοδευτικά καθεστώτα φτωχών λατινοαμερικανικών χωρών, ο Τσάβες αναδείχθηκε στην αδιαφιλονίκητη ηγετική φυσιογνωμία της Λατινικής Αμερικής αυτή την πρώτη δεκαετία του 21ου αιώνα.
Ο Τσάβες είναι αυτός που έσωσε οικονομικά την Κούβα. Χωρίς τον Τσάβες είναι άκρως αμφίβολο αν θα μπορούσαν να νικήσουν στις εκλογές ο Μοράλες στη Βολιβία και ο Κορέα στον Ισημερινό. Δεν εννοούμε ότι ο Τσάβες τους στήριξε οικονομικά και επικράτησαν. Πέραν του ότι και αυτή η παράμετρος σίγουρα υπήρξε, το καθοριστικό στοιχείο της επιρροής του Τσάβες στη Λατινική Αμερική ήταν το ιδεολογικό και πολιτικό παράδειγμά του: ένας φτωχός μιγάς όχι μόνο έγινε πρόεδρος, αλλά και έγινε πρόεδρος συντρίβοντας τη λυσσώδη αντίσταση της απίστευτα διεφθαρμένης αλλά και ισχυρότατης αστικής τάξης της Βενεζουέλας, αρπάζοντάς της τα πετρέλαια και μοιράζοντας τα κέρδη από την εκμετάλλευσή τους στον λαό.
Σαν να μην έφτανε αυτό, ο Τσάβες τόλμησε να σηκώσει κεφάλι εναντίον των ΗΠΑ, να αποκρούσει το πραξικόπημα που οργάνωσε η Ουάσιγκτον από κοινού με το κατεστημένο της Βενεζουέλας στις 12 Απριλίου 2002, να αποκαλεί δημοσίως «Χίτλερ» τον πρόεδρο των ΗΠΑ Τζορτζ Μπους και «φασίστα» τον δεξιό Ισπανό πρωθυπουργό Χοσέ Μαρία Αθνάρ. Αυτό είναι που έδωσε κουράγιο και αυτοπεποίθηση στους λαούς της Νοτίου Αμερικής. Υπό το πρίσμα αυτό ο Τσάβες και η πολιτική του επέδρασαν στη μετατόπιση προς τα κεντροαριστερά και των δύο «γιγάντων» του νότιου τμήματος της αμερικανικής ηπείρου - της Βραζιλίας των 200 εκατομμυρίων ανθρώπων και της κατεξοχήν «ευρωπαϊκής» Αργεντινής με τα 42 εκατομμύρια κατοίκους.
Ο χαμός του Τσάβες συνιστά σοβαρότατο πλήγμα για τις προοδευτικές κυβερνήσεις της Λατινικής Αμερικής. Το κενό που αφήνει είναι άκρως δυσαναπλήρωτο. Ο θάνατός του θα σημάνει την έναρξη μιας τεράστιας αντεπίθεσης των ΗΠΑ να εξανδραποδίσουν εκ νέου σε απόλυτο βαθμό τα κράτη της Νοτίου Αμερικής και να εξαλείψουν από προσώπου γης κάθε προοδευτική ή ακόμη και ψευτοπροοδευτική κυβέρνηση του δυτικού ημισφαιρίου.
Οι μηχανισμοί εξουσίας της Ουάσιγκτον θα κινητοποιήσουν στο έπακρο τις αστικές τάξεις όλων των λατινοαμερικανικών χωρών, οι οποίες, άλλωστε έχουν πρωτίστως και ίδιον συμφέρον, προκειμένου να σαρώσουν κάθε κοινωνική ή οικονομική κατάκτηση που αμφισβητεί εμπράκτως έστω και κατ' ελάχιστον την κρατούσα «τάξη πραγμάτων». Η πρώτη μάχη για την αντιδραστικοποίηση θα δοθεί βεβαίως στη Βενεζουέλα, αλλά δεν θα περιοριστεί μόνο εκεί. Θα γενικευθεί σε όλη την ήπειρο. Μπορεί εμείς στην Ευρώπη να υποφέρουμε από την πολιτική του Βερολίνου και ως εκ τούτου να έχουμε στο στόχαστρο τη Γερμανία, αλλά μόνο οι αφελείς ή οι υπηρετούντες ιδιοτελείς σκοπούς ξεχνούν πόσο εχθρική προς τους λαούς είναι η πολιτική των ΗΠΑ.
*Δημοσιεύθηκε στο "ΕΘΝΟΣ" την Πέμπτη 7 Μαρτίου 2013